Waaraan denk je bij Purmerend? ‘Eentonige buurten.’ ‘Saai uit de kluiten gegroeid dorp.’ Zo luiden de reacties gewoonlijk. Saai? Stap het Purmerends Museum binnen en kijk welk prachtig sieraardewerk hier is gemaakt. Hier groeiden creatieve architecten op. Trek die denkbeeldige grauwsluier over de stad weg en je ziet zowaar een kasteel.
>Vanuit de duinen fungeert deze watertoren als een baken voor het zorgcentrum: die kant op ligt Duin en Bosch. Deze toren is voor de inwoners van Castricum al meer dan honderd jaar een vertrouwd beeldmerk. Met zijn slanke vorm en robuuste bovenstuk is het bovendien een van de goed zichtbare monumenten van Duin en Bosch.
>Nu staan we er niet meer bij stil. Maar nog niet eens honderd jaar geleden behoorde het douchen niet tot het dagelijkse ritueel. De huizen hadden geen stromend water, laat staan warm water. Badarts-inspecteur dokter Francken uit Scheveningen trok aan de bel. Hij vond dat een grondig gereinigd lichaam een gunstige invloed op de gezondheid had. Geleidelijk werd het nemen van een bad een wekelijkse aangelegenheid. Was je nog klein, dan ging je thuis in de teil of de tobbe. Werd je al wat ouder, dan ging je vaak met je vader, moeder, oudere broer of zus mee naar het badhuis.
>De opkomende industrialisatie in Hilversum eind negentiende eeuw bracht grote veranderingen. Het eens zo kleine dorp op de hei onderging een metamorfose. Hilversum werd een middelgrote provinciale stad. De nieuwe huurwoningen moesten voldoen aan strenge eisen. De woningbouwvereniging ‘Arbeidersbouwvereniging Hilversum’ ontwikkelde huizen in de toen nog jonge Bloemenbuurt. De architect Everwijn Verschuyl kreeg de opdracht woningen te bouwen aan de Cameliastraat, Egelantierstraat, Neuweg en Ericastraat.
>In 1869 werd door een aantal welgestelde Purmerenders de Werkmansvereniging Vooruit opgericht. De vereniging hield zich bezig met de ‘zorg’ voor de arbeiders in Purmerend. De afdeling ‘Woningbouw’ nam ook als eerste het initiatief om buiten de grachtengordel van Purmerend arbeiderswoningen te gaan bouwen. Om aan geld te komen verkocht de vereniging in 1906 grond aan particuliere aannemers. Met het geld kon een verenigingsgebouw worden gebouwd aan het eind van de Vooruitstraat. De zoon van voorzitter H.C. Oud, architect J.J.P. Oud (1890-1963), ontwierp een verenigingsgebouw met vier arbeiderswoningen.
>De architecten en kunstenaars van de Amsterdamse School hebben Amsterdam in het begin van de twintigste eeuw op een geweldige manier verfraaid en van Amsterdam ‘het Mekka der volkshuisvesting’ gemaakt. Vooral in de Spaarndammerbuurt zijn veel van hun gebouwen te vinden.
>In de gemeente Hilversum zijn drie hoge gebouwen te vinden met grote architectonische en cultuurhistorische waarde: de Sint Vituskerk, het gemeentehuis van Dudok en de KPN-toren. De gemeenten in het Gooiland blijven waken voor massale hoogbouw, ter bescherming van de natuurbeleving, waardoor er in de omgeving weinig hoogbouw is te vinden. Dit zorgt er voor dat de genoemde hoogbouw opvalt.
>De 35 meter hoge watertoren van Laren van architect Wouter Hamdorff torent hoog boven de Westerheide uit. Wat maar weinig mensen weten is dat de Larense watertoren zorgde voor een belangrijk deel van het drinkwater voor het Gooi. Nu heeft de toren geen functie meer: het water wordt met pompen getransporteerd. De plaats is nog wel een centraal verdeelpunt in het Gooi.
>Weggemoffeld achter nieuwbouw aan de provinciale weg in Uithoorn dommelt een schamel dijkweggetje. Je zou niet zeggen dat dit de voorloper van de provinciale weg N201 was. En dat dit de zuidelijke flank vormde van de Stelling van Amsterdam. Op zoek naar verblekende sporen van vroeger.
>Maarten Min aan het woord, een architect geboren en getogen in Bergen.
>