Oneindig Noord-HollandBeleef de geschiedenis van jouw provincie
NL | EN
13 januari 1892

Jaap Eden wereldkampioen schaatsen

Jaap Eden, bijnaam de Locomotief, haalt drie keer goud op de wereldkampioenschappen allround schaatsen. Ook wordt hij met wielrennen wereldkampioen op de tien kilometer en de sprint. Door de professionalisering van de sport leveren zijn overwinningen hem bakken met geld op. De Jaap Edenbaan in Amsterdam draagt nog steeds de naam van deze 'kampioen der kampioenen'.

In het leven van Jaap Eden volgden de sportieve successen elkaar in hoog tempo op. Jaap Eden werd in 1873 geboren in Groningen. Zijn moeder overleefde zijn geboorte niet en zijn vader was niet in staat om in zijn eentje voor hem te zorgen. De kleine Jaap groeide daarom op bij zijn grootouders. Zij waren eigenaar van hotel Velserend in Santpoort. Eden bracht een groot deel van zijn jeugd in Velsen door.

Als tiener zou Jaap korte tijd voetballen bij HFC Haarlem. Daar kwam een eind aan toen zijn schaatstalent werd ontdekt op 15-jarige leeftijd. Vier jaar later behaalde hij zijn eerste wereldtitel. Het jaar daarop brak hij twee wereldrecords. Na een paar jaar stapte hij over op wielrennen. Daar viel meer geld te verdienen. In 1894 werd ‘de Locomotief’ wereldkampioen wielrennen op de tien kilometer en een jaar later op de sprint. Weer een jaar later reed Eden een wereldrecord op de sprint.

Zijn roem stijgt hem naar het hoofd. In Parijs leidt hij een rumoerig bestaan. Hij verkwanselt zijn fortuin. In zijn laatste jaren stapelden de tegenslagen en mislukkingen zich echter op. In 1915 stopte hij met wielrennen. Hij wist daarna nauwelijks meer het hoofd boven water te houden. Op 51-jarige leeftijd stierf Jaap Eden een eenzame dood in Haarlem. Zijn nabestaanden verkochten medailles en bekers om zijn begrafenis te kunnen betalen, maar zijn roem bleef voortleven. In 1961 werd in Amsterdam de Jaap Edenbaan geopend, als de derde kunstijsbaan ter wereld.

Gerelateerd artikel

Sporthelden uit Kennemerland Schaatser Klaas Pander niet meer vergeten