Oneindig Noord-HollandBeleef de geschiedenis van jouw provincie
NL | EN
15 december 1593

Holland verleent octrooi op de windhoutzaagmolen

Het is 1592 en de eerste tumultueuze jaren van de Nederlandse Opstand zijn voorbij als Cornelis Cornelisz. van Uitgeest, ook wel Krelis Lootjes genoemd, de houtzaagmolen uitvindt. Op 15 december 1593 verleenden de Staten van Holland een octrooi voor zijn uitvinding.

Cornelis Cornelisz. van Uitgeest omschrijft zichzelf als ‘een schamel huysman, met wijff ende kijnderen belast’, maar zijn vindingrijkheid zorgde wellicht voor een revolutie in de industrie van de Zaanstreek. In 1592 bouwde de houtzager en molenmaker uit Uitgeest een kleine molen met een krukas. Hiermee werd de rotatie van de wieken omgezet in een verticale beweging. De ‘machine’ kon zo een zaagraam aandrijven en met de kracht van de molen hout zagen. Deze techniek was nog niet eerder in een windmolen toegepast. Tot het moment van de uitvinding werd al het hout met de hand gezaagd. Corneliszoon’s uitvinding veranderde dit en maakte dat het zagen niet alleen sneller ging, maar ook meer precies. Zagen met de windzaagmolen ging maar liefst dertig keer sneller dan met de hand. Op 15 december 1593 kreeg Corneliszoon van de Staten van Holland een octrooi voor de uitvinding van de windhoutzaagmolen. Dankzij zijn uitvinding konden steden als Alkmaar, Hoorn en Zaandam een grote bijdrage leveren aan de welvaart van de Gouden Eeuw.

Gerelateerd artikel

Het Juffertje: De eerste houtzaagmolen van Cornelis Corneliszoon van Uitgeest