Oneindig Noord-HollandBeleef de geschiedenis van jouw provincie
NL | EN
29 december 1822

Twaalfstedentocht

Slechts tweemaal is hij gereden: de Twaalfstedentocht. In 1676 en in 1822 kwam deze Noord-Hollandse 'tocht der tochten' langs Haarlem, Amsterdam, Weesp, Naarden, Muiden, Monnikendam, Edam, Purmerend, Hoorn, Enkhuizen, Medemblik en Alkmaar.

De Elfstedentocht mag dan een roemruchte geschiedenis kennen die teruggaat tot de achttiende eeuw, de eerste Friese pogingen waren maar kinderspel bij de uithoudingsproef die een viertal schaatsers uit de Zaanstreek in 1676 leverde. Zij maakten een 320 kilometer lange rit door heel Noord-Holland. Op negentien december trokken Claes Ariszoon Caeskoper, Maijndert Arent, Jakop Blau en Jakop Buur er gezamenlijk op uit, ’s morgens om vier uur in een heldere maneschijn, en reden via Haarlem naar Amsterdam. Vandaar ging het in een ruk naar Weesp, Naarden, Muiden en over Pampus naar Monnickendam, Edam en Purmerend. Hier vond het viertal het moment aangebroken om na negen uur schaatsen even een kleine rustpauze in te lassen. Na een korte stop werden de ijzers weer ondergebonden en zetten zij koers richting Hoorn om via Enkhuizen en Medemblik het meest noordelijk punt van de route, Alkmaar, te bereiken.

Bijna anderhalve eeuw ging voorbij voor zich nieuwe kerels van beton aandienden met een ongehoorde belangstelling voor uithoudingsproeven. Twee broers ditmaal. Klaas en Willem Oostindie, beiden woonachtig in Koog aan de Zaan. Zij stapten op 29 december 1822 vol goede moed op de schaatsen. Ze hebben het geweten: een harde zuidoostenwind, bomijs, veel klünen en een vastgevroren zandlaag op de gehele trekvaart van Haarlem. Het klokje rond ploeterden ze voort, vanaf kwart voor drie ’s morgens tot drie uur ’s morgens de volgende dag. Dank zij de uitvoerige notities van de gebroeders is het reisverslag van de tocht bewaard gebleven. De in nuchtere bewoordingen beschreven verschrikkingen ontnam waarschijnlijk iedere lezer de lust om het ook eens te proberen.

Gerelateerd artikel

Friese Elfstedentocht kent Zaanse voorloper