Over de achtergronden van de rel op de dijk zijn we goed ingelicht. In 1544 werd er op last van keizer Karel V een groot onderzoek gehouden naar de Noord-Hollandse waterstaat. Aanleiding waren aanhoudende klachten over landverlies en overstromingen. Tijdens de hoorzittingen verklaarden vertegenwoordigers van Assendelft dat ze ’s winters de sluisjes in hun zeedijk altijd opendraaiden, “latende alzoe tzee water up heuren Landen omme die vettigheijt vandien daer up te gecrigen”. Het ging dus om de uit het water bezonken kleideeltjes. Die vormden een vruchtbaar laagje slib op het land en daardoor groeide het gras beter op de schrale hooilanden. Probleem was echter wel dat dit zoute water overlast gaf bij de buren in Krommenie en Westzaan. Keizer Karel V bepaalde dan ook op 17 december 1544 dat de sluisjes dicht moesten blijven.

Door allerlei oorzaken kwam er weinig van de maatregel uit 1544 terecht. Maar in 1565 werd er een nieuw waterschap gesticht om er alsnog werk van te maken.  Sebastiaen Craenhals was de eerste dijkgraaf. Ondanks enkele waarschuwingen draaiden de Assendelvers in januari 1566 toch hun sluizen open. Dat kon Craenhals niet over zijn kant laten gaan en hij ging naar Assendelft en begon de sluisjes dicht te timmeren. Binnen de kortste keren stond Craenhals echter tegenover vijf à zeshonderd woedende Assendelvers, “zeer qualyck sprekende ende schuymden om hare mond als ontsinnighe raesende menschen”.