In 1357 kreeg Hoorn het recht op een jaarmarkt van 14 dagen. De derde jaarmarkt werd in 1446 bekendgemaakt en moest rond de feestdag van Sint Laurentius (10 augustus) gehouden worden. Deze geldt als de basis van de Hoornse kermis. Bij een jaarmarkt hoorde een kermis met optredens van komedianten en artiesten. Rond 1700 besloten de stadsbestuurders de opbrengsten van enkele attracties toe te wijzen aan weeshuizen.
Na 1882 kreeg het kermisterrein onder meer door demping van enkele grachten een aanzienlijke uitbreiding en was er mogelijkheid tot spreiding van de evenementen. Inmiddels was de kermis steeds belangrijker geworden en de markt geëvolueerd tot een stoffenmarkt. Zeker vanaf 1919 was het begrip Lappendag al ingeburgerd. In 1939 was de Lappendag op maandag uitgegroeid tot de belangrijkste kermisdag. In de oorlog was er een terugslag maar in 1947 waren er de attracties weer als vooroorlogs.
In de tweede helft van de twintigste eeuw kwam de organisatie van de kermis en de Lappendag in handen van een kermisteam. De marktmeester vormde daarin een belangrijke spil. Om tussen de veelheid van andere evenementen de kermis haar plaats te laten behouden, moest er worden geïnvesteerd in promotie. Er kwamen een eigen logo, een kermiskrant en een officiële openingsact. Tussen 2000 en 2012 werd het randprogramma verder uitgebreid. Er werden dagen georganiseerd voor speciale doelgroepen. Sinds 2009 wordt tegelijk met het afsteken van het vuurwerk passende muziek afgespeeld.
De combinatie van kermis en historische binnenstad zorgt voor een bijzondere sfeer. Op de laatste kermisdag staan er op de Lappendag 260 kramen met lappen stof, kleding en andere koopwaar. De kermis zorgt ervoor dat jong en oud even kan ontsnappen uit de dagelijkse bezigheden en beslommeringen. Voor kinderen is de kermis een droomwereld, voor jongeren een wereld van bravoure en durf, voor ouderen een plek van ontmoeting en soms weemoed. De Lappendag geeft uiting aan de cultuur van de koopjesjagers: aanbiedingen die je niet mis mag lopen.
Bron: Kenniscentrum Immaterieel Erfgoed Nederland
Foto: Groot aantal kermisattracties op de Gouw in Hoorn, 2018. Dqfn13, via Wikimedia (CC BY-SA 4.0).