De brand van het Zaans Veem werd op vrijdagmorgen 15 oktober 1954 om 5.05 uur ontdekt. Het vuur breidde zich razendsnel uit. Na anderhalf uur stonden de pakhuizen Czaar Peter (1898) en Nederland (1912), waar onder meer spijsvetten, cacaobonen, cacaoafval, maïszetmeel, verpakkingsmateriaal, veevoer en een groot aantal deuren van Bruynzeel lagen opgeslagen, van onder tot boven in lichterlaaie. In allerijl werden winkels en woonhuizen in de omgeving ontruimd. Omdat de brandweer van Zaandam voor een onmogelijke taak stond, werd de assistentie ingeroepen van Koog, Zaandijk, Westzaan en Wormerveer. Om tien uur ’s morgens arriveerde ook de blusboot Jan van der Heyden uit Amsterdam. Met 150 brandweerlieden en dertig slangen werd de strijd tegen het vuur gevoerd. Muren stortten met harde dreunen in en op een gegeven ogenblik kwam er zelfs een trage stroom brandende cacaoboter uit pakhuis Nederland vloeien, die zijn weg zocht naar de Zaan. Voor toeschouwers was het een ware sensatie, die ook op de Amsterdamse beurs werd gevoeld. De Zaanse pakhuisbrand had met een schadepost van elf miljoen gulden zelfs de brand van 1949 van het Blaauwhoedenveem in Amsterdam, met een schade van acht miljoen gulden, overtroffen.
Foto: De b