Nicolaas Pancras kocht in 1662 twee boerderijen aan de Amstel. Hij sloopte ze en bouwde er een fraaie hofstede: Wester-Amstel. Je kan er nu, eeuwen later, nog een kijkje komen nemen.

Nicolaas Pancras

Nicolaas Pancras woonde aan de Herengracht en was een Amsterdammer van belang. Hij fungeerde meermalen als burgemeester. Pancras bouwde als zomerresidentie een ‘langrompgebouw’. Het lag aan de goede kant van de Amstel, hier had je namelijk een redelijk onderhouden weg. Langs de rivier liep het jaagpad voor de trekschuiten. Het buiten verrees in een bocht van de rivier tussen Amsterdam en Ouderkerk.

Hier liet Pancras een stenen voorhuis neerzetten, met voor de paarden en de koets een houten achterhuis. Daaraan zie je dat Pancras er vroeg bij was. Latere buitenplaatsen kregen namelijk een indrukwekkender uitstraling, ze deden denken aan grachtenpanden. Zo’n imponerende bouwstijl heeft Oostermeer, het buiten dat rond 1700 verderop langs de Amsteldijk verrees.

Wester-Amstel ontkwam aan de slopershamer, omdat een Jean de Neufville het buiten overnam van Kaal en er een herberg opende. Die zaak bleek echter geen succes. Een nieuwe eigenaar, de Amsterdamse regent Van Persijn, herstelde de buitenplaats. Hij zette er o.a. een perzikkas neer. Maar aan een doolhof in zijn park had hij geen behoefte, dat verdween.

Kaalslag dreigt

Na het overlijden van Pancras raakte Wester-Amstel in andere handen. In 1776 kreeg Frederik Kaal het in bezit. Het zag er toen somber uit voor het gebouw. Kaal was namelijk iemand die vervallen buitenplaatsen opkocht en sloopte. Hij was de man van de ‘kaalslag’. Wat er van een oud buiten geschikt was voor de handel, waaronder deuren, schouwen en dergelijke, verkocht Kaal.

Wester-Amstel ontkwam aan de slopershamer, omdat een Jean de Neufville het buiten overnam van Kaal en er een herberg opende. Die zaak bleek echter geen succes. Een nieuwe eigenaar, de Amsterdamse regent Van Persijn, herstelde de buitenplaats. Hij zette er onder andere een perzikkas neer. Maar aan een doolhof in zijn park had hij geen behoefte, dat verdween.

Van Persijn tot Lissone

Van Persijn (1767-1842) bezat een aantrekkelijke woning in de stad, gelegen aan de Keizersgracht. Met het klimmen van de jaren trok Wester-Amstel hem echter steeds meer. Maar ja, ook deze bewoner van Wester-Amstel kwam te overlijden en de buitenplaats kreeg andere heren (en dames). Zo kon het gebeuren dat Lissone in 1900 op een veiling Wester-Amstel kocht. Het buiten was inmiddels weer een herberg geworden. De nieuwe eigenaar had een internationaal reisbureau gesticht (Lissone-Lindeman).

Lissone knapte de gebouwen en het park op. Zijn dochters zetten later zijn werk voort en uiteindelijk erfde de zoon van de oudste dochter van Lissone dit Wester-Amstel. De buitenplaats werd ondergebracht in een Stichting J.Ph.J.F. Lissone. Wester-Amstel is in erfpacht gegeven aan Groengebied Amstelland, dat de restauratie voor zijn rekening nam.

De tijd doorstaan

Van de vele tientallen buitenplaatsen die in de Gouden Eeuw aan de oever van de Amstel zijn gebouwd, zijn Wester-Amstel en Oostermeer vrijwel die enige die de tijd hebben doorstaan. Het landgoed van Wester-Amstel kan bezocht worden. Er vinden exposities plaats en er zijn regelmatig o.a. muziekuitvoeringen. Meer info vind je op de website.

In het groen zijn ‘vrienden van Wester-Amstel’ wekelijks aan de slag in de kruiden- en stinzentuin. Veel oude appel- en perenrassen zijn in de boomgaard teruggeplant. Wester-Amstel straalt nog de grandeur uit die Nicolaas Pancras voor ogen had toen hij er zijn buitenplaats neerzette. Achter het imposante eeuwenoude toegangshek van Wester-Amstel ademt nog de Gouden Eeuw.

Adres: Amsteldijk Noord 55, Amstelveen.

Publicatiedatum: 30/05/2011