Jutten is van alle tijden

Zoeken op het strand naar uit zee aangespoelde spullen, het jutten zit Texelaars in het bloed. Jutten is van alle tijden. Ooit zochten de eilanders uit pure noodzaak naar waardevolle ladingen van gestrande schepen. Voor eigen gebruik of om te verkopen. Tegen alle regels in, want de jutterij was en is een illegale bezigheid. Jutten wordt steeds meer een onderdeel van de Texelse folklore. Wat blijft zijn de verhalen.

2 min

Wadjutten

Piet van Leersum is zo’n moderne jutter, die via internet het scheepsverkeer langs Texel volgt. Na een flinke storm weet hij wat hem te doen staat: naar het strand, kijken wat er is aangespoeld. Hij deelt zijn ervaringen met de bezoekers van het Museum van jutters en zeelui Kaap Skil in Oudeschild.

“Wadjutten is het mooiste wat er is. Ik groeide op in Oudeschild, maar woon al jaren op ’t Horntje. Mijn eerste grote vondst deed ik in 1955 als achtjarige, samen met mijn oudste broer. Ik vond op het strand een fles met daarin 378 papieren rijksdaalders. De briefjes zaten er per vijftig stuks opgerold in. Ik kreeg één zo’n briefje, ‘koop er maar wat voor’, zei mijn broer. Daar kwam niks van in, mijn vader pakte mijn rijksdaalder af. Weg was mijn winst, 250 dropcenten. Nog diezelfde dag kwam mijn broer thuis uit Den Burg met een brommer, betaald met de papieren rijksdaalders.”

Jutters op het strand. Beeld: Collectie Museum van jutters en zeelui Kaap Skil.

Roze strandschoen

Nog zo’n bizarre vondst. Zomer 2010 was Van Leersum op de veerpont naar Den Helder getuige van een opmerkelijk verlies. Een Duits meisje liet, staande bij de reling, haar roze strandschoenen uit haar handen glippen. Daar rolden ze, hup, zo het Marsdiep in. Groot verdriet bij een klein ongeluk. Toen Piet ’s avonds bij laag water over het strand liep, wist hij niet wat hij zag. “Eerst één roze strandschoen, even later de tweede.” De sandaaltjes liggen nu te pronken in de vertelruimte van het Juttersmuseum.

Maritieme uitwisseling.

Droogjutten

Honderd jaar geleden ging het er ruiger aan toe. Een jutter uit Oosterend vond op het strand een aangespoeld lijk met mooie laarzen. Het lijk kon hij niet gebruiken, de mooie laarzen wel. Onderweg naar huis liet hij zijn vondst aan de buurman, ook jutter, zien. Jaloers geworden bedacht de buurman een plan. Om middernacht toen de kerkklok twaalf uur sloeg gilde hij met hoge stem in de schoorsteen: “Ik ben het lijk, ik wil mijn laarzen terug.” De jutter sloeg de angst om het hart, hij smeet het vervloekte schoeisel naar buiten. En de buurman? Die ging er met een paar mooie laarzen vandoor. Jutters die elkaar bestelen, dat noemen ze droogjutten.