Oneindig Noord-HollandBeleef de geschiedenis van jouw provincie
NL | EN

Huis Barnaart: parel uit de Franse tijd

Tijdens het verblijf van keizer Napoleon Bonaparte in Noord-Holland in oktober 1811 maakten ook de steden en dorpen in Kennemerland kennis met hun nieuwe heerser. Al was het maar kort, want Napoleon hield van opschieten. Meestal was hij in een flits voorbij. Zijn broer, koning Lodewijk Napoleon, deed het enkele jaren eerder kalmer aan. Hij logeerde enige tijd in het voorname Huis Barnaart in Haarlem, een fraai voorbeeld van de Empirestijl.

Een koning komt logeren

Haarlem, 27 april 1807, in de avond. Het moet een prachtig gezicht zijn geweest toen Lodewijk Napoleon, koning van Holland en broer van de Franse keizer, in een koets met toortslicht arriveerde bij het nieuwe huis van Willem Philip Barnaart, commandant van de Haarlemse burgerwacht. Voor de gelegenheid was de gevel van het huis door lampionnen in de bomen verlicht. In de ontvangstvertrekken, gedecoreerd in Empirestijl (de keizerlijke interieurstijl die ontstond aan het hof van Napoleon in Parijs) ontvingen de 25-jarige gastheer en zijn nog jongere echtgenote hun belangrijke gast. De koning bezocht Haarlem en logeerde voor de gelegenheid in een van de voornaamste huizen van de stad.

Huis Barnaart in de 19e eeuw. Aquarel van C. Springer, 1879. Beeld: Noord-Hollands Archief, inv. nr. 53-500807.

Abraham van der Hart

Huis Barnaart is een gaaf bewaarde parel uit de Franse tijd en geeft een zeldzaam inkijkje in het wonen van de Hollandse elite in de tijd van de Bataafse Republiek en het Koninkrijk Holland. Het huis is ontworpen door Abraham van der Hart (1747-1820), stadsbouwmeester van Amsterdam. Bekende gebouwen van zijn hand in de hoofdstad zijn het Maagdenhuis, de Franse Schouwburg en Herengracht 502 (tegenwoordig de ambtswoning van de  burgemeester). In Haarlem ontwierp Van der Hart in 1794-95 het Hodshonhuis. Sinds kort weten we dat hij ook betrokken was bij de bouw van Paviljoen Welgelegen, het tegenwoordige Provinciehuis aan de Dreef.

Enorm fortuin

Willem Philip Barnaart stamde uit een geslacht van handelaren in garen en band en was op jonge leeftijd erfgenaam geworden van een enorm fortuin. Onder Lodewijk Napoleon werd hij maire (burgemeester) van Haarlem. Het huis dat Van der Hart voor hem ontwierp weerspiegelt zijn positie en rijkdom. De imposante gevel vertoont invloeden van het 17e-eeuwse Hollandse classicisme, een periode die men in deze tijd bewonderde voor de burgerzin en welvaart. Op aandringen van Barnaart kreeg het huis een voorname dubbele bordestrap.

Huis Barnaart, stucplafond in Empirestijl. Beeld: Stichting Hendrick de Keyser, Margareta Svensson.

Vertind koperen bad

In het onderhuis waren een spreekkamer en het kantoor van Barnaart, met grote kluis, en de huishoudelijke vertrekken zoals de keuken met spoelkeuken, een ruimte voor het personeel, de kamers van de kok en de knecht, een linnenkamer en de toegang tot de wijn- en provisiekelders. De slaapkamers voor de familie en de gasten (met alkoven voor losstaande bedden) lagen op de eerste verdieping. Hier was ook het grote boeken- en verzamelkabinet van Barnaart. Toppunt van moderne luxe was een vertind koperen bad met een stenen fornuis en koperen ketel in een van de uitgebouwde zijvleugels. De kamers van de meiden, met bedsteden, waren op de zolder ondergebracht. Op de beletage lagen woonvertrekken van de familie, de eetkamer en drie representatieve ontvangstvertrekken.

Huis Barnaart, detail Etrurische Kamer. Beeld: Stichting Hendrick de Keyser, Margareta Svensson.

De ontvangstvertrekken vormen de kern van het huis. Ze zijn discreet toegankelijk voor het huispersoneel via een dwarsgang en aangebouwde kleine zijvleugels met diensttrappen. Elk van de vertrekken had een eigen  karakter. Gasten maakten hun opwachting in een ‘Etrurische antichambre’ met motieven uit de klassieke Oudheid en in de kleuren groen en oranje. De naastgelegen ‘Gouden Salon’ is een van de eerste vertrekken in Empirestijl in ons land. De zaal is overdadig voorzien van kostbaar verguldsel, met goudkleurige gordijnen, draperieën en wandbespanning. Het vertrek kreeg een marmeren schouw, wandtafels en spiegels en ‘Pompeïaanse’ schilderingen door de kunstschilder Adriaan de Lelie.

Huis Barnaart, de Gouden Salon. Beeld: Stichting Hendrick de Keyser, Margareta Svensson.

Marmer Zaal

Het meest representatieve vertrek van het huis was de Erker- of Marmer Zaal. De wanden werden hier voorzien van fijn ‘stuccolustro’, imitatiemarmer en Korinthische pilasters. De firma Lefebvre Caters & Fils uit Doornik leverde de nog altijd aanwezige kolomkachels in Empirestijl. De vertrekken op de beletage konden bij grote ontvangsten aan elkaar worden gekoppeld. Het bezoek en de logeerpartij van koning Lodewijk Napoleon in 1807 vonden plaats tegen deze voor Holland wel zeer voorname achtergrond.

Huis Barnaart is in het bezit van Vereniging Hendrick de Keyser, de landelijk werkende organisatie die zich inzet voor het behoud van historische huizen. Met dank aan Niek Smit, medewerker van de Vereniging.

Publicatiedatum: 04/10/2011

Aanvullingen

Vul deze informatie aan of geef een reactie.

Plaats een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Vereiste velden zijn gemarkeerd met *. Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd.