3 min

Geen kerkhof

Kenner van de eeuwenoude begraafplaats in Huisduinen, Jack Ambriola: “Naast de begraafplaats in Huisduinen heeft nooit een kerk gestaan. Je mag het dus officieel geen kerkhof noemen. Huisduinen zelf had wel kerken hoor, ook vroeger. Toen waren ze nog van hout, maar die kerken verdwenen keer op keer in de zee. Er liggen veel bijzondere Nieuwediepers op de begraafplaats. Bijvoorbeeld de legendarische Dorus Rijkers. Dorus was mensenredder, hij heeft heel wat levens gered voordat hij zelf overleed in 1928. Zijn begrafenis moet een hele gebeurtenis zijn geweest. De rouwstoet was een kilometer lang en er werd een inzameling gehouden voor een passend monument op zijn graf.”

Knuffeltjes voor vossen

“De begraafplaats is vier eeuwen oud. Hij is aangegeven op een kaart van de Huisduiner schoolmeester en landmeter Pieter Pietersen uit 1606. De begraafplaats is in verschillende delen opgemaakt. Er is bijvoorbeeld het Joodse gedeelte aan de zuidwestzijde en het Katholieke gedeelte, maar ook een stukje waar de kindergrafjes zijn. Daar liggen vaak knuffeltjes. Een paar jaar geleden werden de knuffeltjes vaak stukgemaakt, ze lagen allemaal door elkaar. We waren bang dat het werd gedaan door mensen, voor de lol. Iedereen sprak er schande van. Maar wat bleek? Jonge vosjes speelden elke avond op kinderhoek van de begraafplaats. Zij verplaatsten de knuffels en beten ze vaak stuk.”

Kaart van Huijsduijnen Inventarisnummer: NL-HlmNHA_269_0277. Vervaardiger: Jan Dirksz. Zoutman. Beeld: Noord-Hollands Archief. Rijkswaterstaat

Zeemansgraf

Kenner van de eeuwenoude begraafplaats in Huisduinen, Jack Ambriola: “Naast de begraafplaats in Huisduinen heeft nooit een kerk gestaan. Je mag het dus officieel geen kerkhof noemen. Huisduinen zelf had wel kerken hoor, ook vroeger. Toen waren ze nog van hout, maar die kerken verdwenen keer op keer in de zee. Er liggen veel bijzondere Nieuwediepers op de begraafplaats. Bijvoorbeeld de legendarische Dorus Rijkers. Dorus was mensenredder, hij heeft heel wat levens gered voordat hij zelf overleed in 1928. Zijn begrafenis moet een hele gebeurtenis zijn geweest. De rouwstoet was een kilometer lang en er werd een inzameling gehouden voor een passend monument op zijn graf.” “Er zijn veel graven van zeelieden. Als ze omkwamen op zee kregen ze uiteraard een zeemansgraf. Spoelden ze aan of werden de lichamen gevonden, dan kregen ze een mooie plek op de begraafplaats. Verging er een schip, dan hoorde het hele dorp dat binnen korte tijd. Als iemand was overleden, deden mensen snel de gordijnen dicht. Mijn grootvader voer op ‘De Hr Ms Frans Naerebout’, een schip dat in 1918 tijdens de eerste wereldoorlog bij Vlieland op een mijn liep. Mijn oma was er van overtuigd dat haar man was omgekomen en sloot de gordijnen. Dezelfde dag konden ze weer open, want grootvader was een van de weinige overlevenden. Hij stuurde mijn oma een telegram met twee woorden: ‘Ongedeerd Jacob’.”

Synagoge

“Er wonen nu weinig Joodse mensen meer in Den Helder. Tot de Tweede Wereldoorlog woonde er een grote Joodse gemeenschap. Den Helder had in die tijd ook een synagoge. Naar oud joods gebruik mogen er geen planten op de graven staan. Er is grindpad en verder alleen maar gras. Vrijwilligers zijn aan het ontcijferen wie er waar in welk graf ligt. En we zijn aan het onderzoeken hoe we de graven het best kunnen behouden. Dat is nog een hele studie.”

Orgel in zee

“Weinig vrouwen kregen vroeger een graf op de begraafplaats van Huisduinen. Vrouwen waren toen arme huisvrouwen. Ze hadden geen status. Vroeger was het de gewoonte om allerlei afbeeldingen op de zerk te zetten, die verwezen naar wat de persoon voor de gemeenschap had betekend. Een van de weinige vrouwen die wel een graf kreeg, was Dieuwertje Pieters. Zij moet een rijke dame zijn geweest. Op haar grafzerk staat een afbeelding van een pijporgeltje. Dit betekent dat zijn een flinke zak met geld heeft betaald aan de kerk om een pijporgel te kopen. Het pijporgel bestaat niet meer, het is met kerk en al in de zee verdwenen.”

Publicatiedatum: 22/12/2010