In de provincie Noord-Holland liggen vier erfgoederen van wereldformaat: De Stelling van Amsterdam, Droogmakerij de Beemster en de Grachtengordel Amsterdam. Op het oog lijken deze UNESCO werelderfgoederen heel verschillend. Toch hebben zij veel gemeen. Ze vertellen het verhaal over de eeuwenlange strijd tegen het water, het ontstaan van een burgersamenleving in de Gouden Eeuw en de Hollandse traditie om ons land te ontwerpen.
Het vierde werelderfgoed, de Waddenzee, is als natuurgebied uniek in de wereld. Het is het grootste ononderbroken getijdensysteem van zandbanken en modderstromen op aarde.
Damsluizen hebben in tegenstelling tot schutsluizen (voor scheepvaart) en inlaatduikers een zuiver militaire functie. Damsluizen dienen tegen te gaan dat water uit een inundatiegebied stroomt of om juist te voorkomen dat bepaalde stukken land tijdens inundatie onder water komen te staan.
>Bomvrije munitiemagazijnen speelden een belangrijke rol in de verdedigingsstrategie van de Stelling van Amsterdam.
>Dit fort had ten doel om het grootste acces van de Stelling van Amsterdam, het Noordzeekanaal te verdedigen. De bomvrije gebouwen zijn in 1903 opgeleverd en liggen in het Noordwestfront.
>De eerste aanzet voor de bouw vond al in 1884 plaats met de aanleg van een fortgracht en aardwerken in het Westfront. Door de uitvinding van de krachtige brisantgranaat in dezelfde periode, werd de bouw van nieuwe forten overal opgeschort.
>Op de plek waar de Amstel en het veenriviertje Oude-Waver samen stromen in het Zuidfront van de Stelling van Amsterdam, verrees tussen 1908 en 1912 het Fort bij Waver-Amstel. Het fort is uniek door een nagenoeg compleet bewaard gebleven interieur. Weliswaar in verwaarloosde toestand, maar het geeft een goed beeld van hoe het leven er op een fort aan toeging. Het lijkt alsof de tijd heeft stil gestaan in het fort. Keuken, wasruimten en toiletten zijn er nog, zelfs de elektrische installaties.
>Eind achttiende eeuw werd op deze plek een versterkte plaats voor de opstelling van geschut aangelegd.
>De QR-route Stelling van Amsterdam komt langs alle 46 forten en batterijen van deze 135 kilometer lange verdedigingslinie rondom de hoofdstad. Dit onderdeel van de route loopt langs het Noordfront, dat begint bij het Fort bij Edam en eindigt bij het Fort bij Spijkerboor.
>Kort na uitbreken van de Eerste Wereldoorlog werd de bouw van forten voor de Stelling van Amsterdam stopgezet. Van een aantal forten waren de aarden wallen en funderingen al aangelegd, zoals bij het Fort bij Kwadijk.
>Amsterdam is omringd door een 135 kilometer lange verdedigingslinie: de Stelling van Amsterdam. Vanaf 1880 verdedigde deze kring van 46 forten en batterijen de stad tegen vijandelijke aanvallen. De eerste forten waren van baksteen, de latere van beton tegen het zwaardere geschut. Een onderdeel van deze verdedigingslinie is de Oranje-Nassaukazerne. Deze kazerne, het grootste gebouw van de linie, ligt aan de Singelgracht en is gebouwd in opdracht van Napoleon.
>Een restaurantpaviljoen, exposities, wandel- en fietsroutes en zelfs theaterstukken. Vanaf 2012 heeft ‘Fort Diemerdam’ heel wat te bieden aan cultuurliefhebbers en recreanten. Maar oorspronkelijk was de kustbatterij bij Diemerdam niet bedoeld voor vertier en ontspanning. Het fort is onderdeel van een uniek Hollands verdedigingssysteem, gemaakt voor tijden van oorlog.
>In de zuidelijke ringdijk van de Beemster bevindt zich een bijzonder 'watermonument' van de Stelling van Amsterdam. Met deze inundatiesluis kon bij een dreigende aanval een deel van de Beemster onder water gezet kon worden.
>De forten aan de Jisperweg en Middenweg werden als laatste toegevoegd aan de Stelling van Amsterdam en het Noordfront.
>Fort aan de Middenweg werd samen met zijn buurman - Fort aan de Jisperweg - als laatste toegevoegd aan de Stelling van Amsterdam en het Noordfront.
>Precies honderd jaar na de bouw van het Noordfront begint Fort aan de Nekkerweg aan een nieuw leven als hotel en wellness resort. De slaapvertrekken waar een eeuw geleden de britsen van de soldaten stonden, zijn getransformeerd tot luxueuze hotelkamers.
>Het tussen 1909 en 1912 gebouwde Fort benoorden Purmerend, onderdeel van het Noordfront, werd relatief laat aan de Stelling van Amsterdam toegevoegd. Dit maakte het fort bij oplevering state of the art, maar aan deze nieuwigheid kwam een vroeg einde door de snelle modernisering van de oorlogsvoering.
>Fort bij Edam is het meest noordoostelijke punt van de Stelling van Amsterdam en maakt onderdeel uit van het Noordfront.
>Waar nu kassen en een fruitboomgaard liggen, stond de vanaf 1647 de meest Palladiaanse villa van Nederland. Op de brug naar het naastgelegen Zuiderweg 68 staan hekpijlers met het opschrift Vredenburgh. Wat is er gebeurd?
>Het Fort bij Spijkerboor werd tussen 1889 en 1911 aan de Westdijk van de Beemster gebouwd en is daarmee het meest noordelijk gelegen fort van de Stelling van Amsterdam. Als onderdeel van het Noordfront van deze verdedigingslinie is het verdedigingswerk van onversterkt beton sinds 1996 een wereldwijd erkend cultuurmonument.
>Staand bij de Jac. C. Keabrug zie je bij Nessersluis een fort liggen. Het is een onderdeel van De Stelling van Amsterdam. De Rondehoep lag nog net binnen de 135 km lange verdedigingscirkel die op 15-20 km rond de hoofdstad Amsterdam was gebouwd. De Stelling is tussen 1881 en 1914 gerealiseerd.
>Fort bij Veldhuis behoort samen met Fort bij Vijfhuizen tot de oudste betonnen gebouwen van de Stelling van Amsterdam. Het ligt in het Noordwestfront van de Stelling. Het is gebouwd volgens het eerste standaardmodel uit 1897 en vernoemd naar de vlakbij gelegen boerderij Veldhuis die nog steeds bestaat. In het fort zit sinds 1989 het enige museum van de gemeente Heemskerk: het Luchtoorlog Museum van de stichting Aircraft Recovery Group 1940-1945. De vroegere slaap-, wacht- en officiersvertrekken zijn nu gevuld met indrukwekkende resten van bommenwerpers en andere objecten uit de Tweede Wereldoorlog.
>