Fort bij de Liebrug: bewaker van ’s lands oudste spoorlijn werd ‘Fort Knox’
Dit fort ligt aan de spoorlijn Haarlem-Amsterdam, de oudste spoorverbinding van ons land.
>UNESCO Werelderfgoed
In de provincie Noord-Holland liggen vier erfgoederen van wereldformaat: De Stelling van Amsterdam, Droogmakerij de Beemster en de Grachtengordel Amsterdam. Op het oog lijken deze UNESCO werelderfgoederen heel verschillend. Toch hebben zij veel gemeen. Ze vertellen het verhaal over de eeuwenlange strijd tegen het water, het ontstaan van een burgersamenleving in de Gouden Eeuw en de Hollandse traditie om ons land te ontwerpen.
Het vierde werelderfgoed, de Waddenzee, is als natuurgebied uniek in de wereld. Het is het grootste ononderbroken getijdensysteem van zandbanken en modderstromen op aarde.
Verhalen
Fort bij Penningsveer: van bewaringskamp naar jeugdwerk
Fort bij Penningsveer is een van de vroegste forten die een andere functie kreeg dan die van militaire. Het fort maakt onderdeel uit van het Westfront. In 1985 kwam het fort in handen van een stichting die het gebouw ging gebruiken voor jeugdwerk. Bij overname was het fort een grote bouwval, maar stukje bij beetje is het fort gerestaureerd tot een groepsaccommodatie voor hulpbehoevende jongeren.
>Forteiland IJmuiden: kustfort lag eerst op vasteland
Het tracé van de Stelling van Amsterdam was reeds in 1880 vastgesteld, maar de bouw van forten wilde niet vlotten. Het kustfort bij IJmuiden, gelegen in het Noordwestfront van de Stelling, vormde een uitzondering hierop. De opening van het Noordzeekanaal in 1876 maakte verdediging van de kanaalmonding en de sluizen tot hoogste prioriteit.
>Fort bij Velsen: sloophamer schudde burgers en overheden wakker
Van het oorspronkelijke Fort bij Velsen is slechts een klein deel bewaard gebleven. Toch heeft het fort een essentiële rol gespeeld bij de instandhouding van de Stelling van Amsterdam.
>Fort K’ijk maakt landschap en historie beleefbaar
Het Fort bij Krommeniedijk is onderdeel van de Stelling van Amsterdam. Het gebied wordt nu herontwikkeld, waarbij het fort andere functies krijgt.
>Eetcultuur bij de Jonkheren Van Loon
Museum Van Loon is het woonhuis van de Amsterdamse regentenfamilie Van Loon. In 1884 werd het huis Keizersgracht 672 gekocht als huwelijks geschenk door het echtpaar Van Loon – Borski voor hun zoon Willem van Loon en zijn kersverse echtgenote Thora Egidius. Mede als herinnering aan zijn grootouders besloot Jonkheer Maurits van Loon in 1973 om het huis en de collectie onder te brengen in een stichting en open te stellen voor het publiek.
>Stelling van Amsterdam: Zuiderzeefront
De QR-route Stelling van Amsterdam komt langs alle 46 forten en batterijen van deze 135 kilometer lange verdedigingslinie rondom de hoofdstad. Dit onderdeel van de route loopt langs het Zuiderzeefront, dat begint bij de Kustbatterij bij Durgerdam en eindigt bij het nooit gebouwde Fort Coehoorn.
>Stelling van Amsterdam: Zuidfront
De QR-route Stelling van Amsterdam komt langs alle 46 forten en batterijen van deze 135 kilometer lange verdedigingslinie rondom de hoofdstad. Dit onderdeel van de route loopt langs het Zuidfront, dat begint bij het Fort bij Kudelstaart en eindigt bij het Fort bij de Winkel.
>Stelling van Amsterdam: Zuidwestfront
De QR-route Stelling van Amsterdam komt langs alle 46 forten en batterijen van deze 135 kilometer lange verdedigingslinie rondom de hoofdstad. Dit onderdeel van de route loopt langs het Zuidwestfront, dat begint bij het Fort bij Vijfhuizen en eindigt bij het Fort bij Aalsmeer, dwars door de Haarlemmermeerpolder.
>Stelling van Amsterdam: Westfront
De QR-route Stelling van Amsterdam komt langs alle 46 forten en batterijen van deze 135 kilometer lange verdedigingslinie rondom de hoofdstad. Dit onderdeel van de route loopt langs het Westfront, dat begint bij het Fort benoorden Spaarndam en eindigt bij het Fort aan de Liede.
>Stelling van Amsterdam: Noordwestfront
De QR-route Stelling van Amsterdam komt langs alle 46 forten en batterijen van deze 135 kilometer lange verdedigingslinie rondom de hoofdstad. Dit onderdeel van de route loopt langs het Noordwestfront, dat begint bij het Fort bij Marken-Binnen en eindigt bij het Fort bij IJmuiden.
>Fort bij Marken-Binnen: bewaker van zwakke plek in Stelling van Amsterdam
Op een stukje ‘oud land’ in de Starnmeerpolder ligt Fort bij Marken-Binnen in het Noordwestfront van de Stelling van Amsterdam.
>Fort aan den Ham: bescheiden tussenfort biedt veel om te zien
Precies tussen het Fort bij Veldhuis en Fort bij Krommeniedijk in het Noordwestfront van de Stelling van Amterdam loopt het spoorlijntracé Krommenie -Uitgeest. Fort aan den Ham werd aangelegd om dit kwetsbare acces te beschermen. Gekozen werd voor een klein ‘tussenfort’ met beperkte bezetting en bewapening. In de vroegere manschappenvertrekken is tegenwoordig een expositie gewijd aan de Tweede Wereldoorlog. In een van de andere lokalen is een collectie authentieke audio- en communicatie apparaten te bezichtigen. De scoutinggroep De Geuzen heeft een ruimte ingericht met een scoutingtentoonstelling als dank voor hun jarenlange inzet voor het fort. En als dat nog niet genoeg is, zijn er ook nog twee exposities te zien: een over de Engels-Russische invasie in Noord-Holland in 1799 en een ander over het ‘vergeten leger’ in Nederlands Indië (1945-1950).
>Fort aan de St. Aagtendijk: tragisch verleden
Fort aan de St. Aagtendijk behoort tot het Noordwestfront en is vernoemd naar de eeuwenoude Sint Aagtendijk. Deze dijk bestond al in de dertiende eeuw en diende als waterkering van het toenmalige Wijkermeer.
>Westbatterij Muiden: fraai staaltje Hollands metselwerk
De Westbatterij in Muiden is één van de drie overgebleven torenforten binnen de Stelling van Amsterdam en maakt onderdeel uit van het Zuidoostfront.
>Stelling van Amsterdam: Zuidoostfront
De QR-route Stelling van Amsterdam komt langs alle 46 forten en batterijen van deze 135 kilometer lange verdedigingslinie rondom de hoofdstad. Dit onderdeel van de route loopt langs het Zuidoostfront, dat begint bij het Fort bij Abcoude en eindigt bij het Muizenfort in Muiden.
>Fort bij Vijfhuizen: vervallen fort wordt creatief bolwerk
Fort bij Vijfhuizen, gelegen in het Zuidwestfront van de Stelling, is om een aantal redenen een bijzonder fort. Vanuit historisch perspectief omdat het fort als eerste gebouwd is volgens een nieuw standaardtype. Het Fort bij Vijfhuizen kan beschouwd worden als een 'voorbeeld fort' voor de eerste reeks van forten die aan de west- en zuidkant van Amsterdam in de jaren 1897-1907 werden gebouwd. Ten tweede omdat het een inspirerend voorbeeld is van een geslaagde herbestemming van een oud fort.
>Gesprek met ‘Zeevaarder’ Wil Hamers
Gesprek met 'Zeevaarder' Wil Hamers, leerling Zeevaartschool Texel september 1930 tot augustus 1932.
>Gedekte weg bij Spaarndam: extra wal versterkt zwakste schakel
Door de aanwezigheid van enkele waterstaatkundige werken bij Spaarndam was het dorpje van groot strategisch belang voor het functioneren van de Stelling. Aangezien de mogelijkheden voor inundatie in het gebied rondom Spaarndam zeer gering waren, diende deze zwakke schakel versterkt te worden. Om Spaarndam goed te kunnen verdedigen legde het leger een extra zware wal aan ten westen van het dorp. Tussen 1884 en 1892 werd een aarden wal aangelegd tussen Fort benoorden Spaarndam en Fort bezuiden Spaarndam in het Westfront van de Stelling. Het diende zowel als frontwal met geschutsopstellingen ter verdediging van de hoofdlinie als beschermde verbindingsweg tussen beide forten.
>Damsluizen in de Liniewal Aagtendijk – Zuidwijkermeer
Damsluizen hebben in tegenstelling tot schutsluizen (voor scheepvaart) en inlaatduikers een zuiver militaire functie. Damsluizen dienen tegen te gaan dat water uit een inundatiegebied stroomt of om juist te voorkomen dat bepaalde stukken land tijdens inundatie onder water komen te staan.
>