In de provincie Noord-Holland liggen vier erfgoederen van wereldformaat: De Stelling van Amsterdam, Droogmakerij de Beemster en de Grachtengordel Amsterdam. Op het oog lijken deze UNESCO werelderfgoederen heel verschillend. Toch hebben zij veel gemeen. Ze vertellen het verhaal over de eeuwenlange strijd tegen het water, het ontstaan van een burgersamenleving in de Gouden Eeuw en de Hollandse traditie om ons land te ontwerpen.
Het vierde werelderfgoed, de Waddenzee, is als natuurgebied uniek in de wereld. Het is het grootste ononderbroken getijdensysteem van zandbanken en modderstromen op aarde.
Oorspronkelijk vormden 150 en 152 samen met Herengracht 154 een trapgevel-drieling uit 1617, de oorspronkelijke bebouwing op deze plaats na de stadsuitleg van 1613. Herengracht 152 is nog het meest intact: de voorgevel doet ondanks de latere verbouwingen nog steeds denken aan de renaissance-trapgevel uit 1617. De gevelsteen met de stralende zon laat de huisnaam zien: 'De Son'.
>Herengracht 361 en 363 zijn twee 17de-eeuwse huisjes. Dit is al te zien aan de geringe hoogte van de panden en aan de houten onderpuien met puibalk. Het huis van Jan Gerritsz Sonnenbergh heeft boven de puibalk de gevelsteen Sonnenberg met een zon boven een berg.
>In 1665 werden vijf woonhuizen naast elkaar gebouwd met dezelfde halsgevels in de stijl van het Hollands classicisme, van links naar rechts de nummers 408, 406, 404, 402 en 400. Het ontwerp wordt toegeschreven aan Justus Vingboons, de broer van de bekendere Philips Vingboons.
>In dit huis woonde ooit de omstreden Mr. Gillis van den Bempden (1697–1748), burgemeester in 1738, 1741 en 1747. Het plafond verwijst misschien nog altijd naar de politiek!
>Prinsengracht 562 is herbouwd door 'de monumentenredder van de jaren zestig en zeventig', Geurt Brinkgreve. Ondanks zijn lovende bijnaam was niet iedereen het eens met de restauratie.
>Dit dubbelhuis is met zijn 16,25 m breedte één van de breedste dubbele huizen aan de Amsterdamse grachten. Het is het enige dubbele huis met een breedte van zeven raamassen. Het werd in 1669/72 gebouwd in opdracht van Andries de Graeff (1611–1678) die zeven maal burgemeester van Amsterdam is geweest.
>Dit grachtenhuis is onderdeel van de fraaie, goed bewaard gebleven gevelrij Prinsengracht 299 t/m 307.
>Het huis De Dolphijn is in ±1600 gebouwd (in ieder geval tussen 1599 en 1602) voor de dichter Hendrick Laurensz. Spiegel (1549–1612). In 1609 werd het huis verkocht aan Volckert Overlander (1571–1630) die het in 1630 naliet aan zijn schoonzoon Frans Banninck Cocq, heer van Purmerend en Ilpendam (1605–1655), bekend van Rembrandts Nachtwacht (1642). Hij woonde in dit huis toen Rembrandt de Nachtwacht schilderde.
>Deze 'tweeling' in een late Lodewijk XIV-stijl heeft misschien wel de hoogste klokgevels van Amsterdam. Vergelijkbaar met Keizersgracht 606–608, de grootste halsgevel-tweeling van Amsterdam.
>Deze fraaie laat–17de-eeuwse halsgevel-tweeling uit 1688 is gebouwd in de periode van de "strakke stijl" van het Hollands classicisme: de eenvoudige bakstenen gevels zijn vlak en de enige zandstenen versieringen zijn in de top te vinden.
>Herengracht 474 werd gebouwd in 1669, op een kavel dat in 1665 voor Fl. 7400 gulden was gekocht (in de stadsuitleg van 1663). Het is dus oorspronkelijke bebouwing. Het huis staat afgebeeld op drie schilderijen van Gerrit Adriaensz Berckheyde (één uit 1685 en twee uit 1672) en in het grachtenboekje van Cornelis Danckerts (1680). Het is dus heel goed bekend hoe het huis er in de 17de eeuw uit zag. Tegenwoordig is het een Erfgoedhuis.
>Singel 60 is gebouwd omstreeks 1745 en behoort met zijn 5,6 m brede gevel tot het standaardtype grachtenhuis, bestaande uit voorhuis, tussenlid en binnenplaats en achterhuis, met daarachter nog een tuin. Dat laatste is zeldzaam op het Singel: in de stadsuitleg van 1585 is weinig ruimte voor grachtentuinen. Meestal zijn de kavels tussen Singel en Langestraat en tussen Singel en Herengracht verderop helemaal volgebouwd. Veel huizen hebben aan deze zijde van het Singel een koetshuis in de Langestraat, immers een typisch koetshuizen-straatje. Alleen Singel 58 t/m 64 hebben tuinen, afgesloten door een blinde muur in de Langestraat.
>Sinds 1927 is Herengracht 502 de ambtswoning van de burgemeester. Het pand werd in 1926 aangeboden door de president-directeur van de Nederlandsche Handel Maatschappij, Cornelis Johannes Karel van Aalst voor burgemeester dr. Willem de Vlugt.
>Het dubbele huis Herengracht 479 is gebouwd in 1668, maar in latere perioden grondig verbouwd. In ±1725 (in ieder geval na 1721) vond de belangrijkste verbouwing plaats. Het huis kreeg een gevel en een interieur in de Lodewijk XIV-stijl.
>In honderd jaar wadvisserij is er veel veranderd. Van kleine sloepen en aken tot grote kotters. Van gemengde vangst tot specialisatie in één soort. Grootschaligheid werd de norm. Een kleine groep vissers grijpt terug op een beproefd recept: kleinschalig en flexibel vissen, met respect voor de natuur. Drie voorbeelden van vissers die het anders gingen doen.
>Het waddengebied is uniek. Een fantastisch getijdensysteem dat zich al eeuwenlang volgens natuurwetten ontwikkelt. Het ontstaan van het zeegat Marsdiep is daar een goed voorbeeld van.
>Bij vloed staan duizenden scholeksters, wulpen en andere steltlopers samengepakt op droog gebleven kwelderland. Bij eb waaieren de vogels uit over kilometers slik, wadplaat en kreken, want daar is eten in overvloed. Balgzand is als een driesterrenrestaurant: bekroond en beroemd, en belangrijk voor de vogelstand wereldwijd.
>Herengracht nummer 281 en 283 hebben aardig wat veranderingen ondergaan sinds hun bouwjaar 1660.
>De zandstenen halsgevel-vierling van dit huis, in de stijl van het Hollands classicisme is ontworpen door Philips Vingboons voor Jacob Cromhout (1608–1669) en zijn vrouw Margaretha Wuytiers. De familie Cromhout woonde zelf in het grootste huis, Herengracht 366. De andere panden werden verhuurd (zo werd Herengracht 364 verhuurd aan Cornelis de Vlaming van Oudshoorn). Herengracht 368–370 heeft kleinere gevels dan Herengracht 364–366. Er bestaat een merkwaardige legende over de reden hiervoor.
>Singel 460 is een typisch koopmanshuis: de bovenverdiepingen waren pakzolders waar handelsgoederen werden opgeslagen. Dit is te zien aan de gekoppelde middenvensters waar oorspronkelijk pakhuisluiken voor hingen. De halsgevel van Singel 460, ontworpen door Philips Vingboons, is uitgevoerd in de rijke trant van het Hollandse classicisme. Het bouwjaar 1662 is op de gevel aangebracht: onder de hijsbalk bevindt zich een jaartalsteen. De gevel heeft een middenrisaliet van één raam breed met twee kapiteelloze pilasters (kolossale orde) die een gebogen topfronton dragen. Cartouche rond de hijsbalk. Festoenen. Langs de klauwstukken trosversieringen. Pinakels op de hoeken. Opmerkelijk zijn de twee liggende oeil-de-boeuf's (osse-ogen).
>