Oneindig Noord-HollandBeleef de geschiedenis van jouw provincie
NL | EN

UNESCO Werelderfgoed

In de provincie Noord-Holland liggen vier erfgoederen van wereldformaat: De Stelling van Amsterdam, Droogmakerij de Beemster en de Grachtengordel Amsterdam. Op het oog lijken deze UNESCO werelderfgoederen heel verschillend. Toch hebben zij veel gemeen. Ze vertellen het verhaal over de eeuwenlange strijd tegen het water, het ontstaan van een burgersamenleving in de Gouden Eeuw en de Hollandse traditie om ons land te ontwerpen.

Het vierde werelderfgoed, de Waddenzee, is als natuurgebied uniek in de wereld. Het is het grootste ononderbroken getijdensysteem van zandbanken en modderstromen op aarde.

Verhalen

De verdwenen buitenplaatsen van de Beemster

De Amsterdamse kooplieden beschouwden grondbezit in de Beemster als meer dan alleen een goede investering. Zij zagen de nieuwe droogmakerij ook als een rustoord voor in de zomermaanden. Op begaanbare afstand van de stad bouwden een reeks grotere en kleinere buitenplaatsen. Deze buitens verdwenen één voor één in de achttiende en negentiende eeuw, vrijwel zonder een spoor achter te laten...

>

Beemster: Land van kaas

Kaas is een van de belangrijkste producten van de Beemster. De traditie van het kaasmaken gaat terug tot de droogmaking. Al halverwege de 'gouden' zeventiende eeuw produceerden de boeren in de polder thuis op de boerderij tienduizenden kilo's kaas per jaar. Met de komst van nieuwe productiemethoden en fabriekskaas is het ambacht van kaasmaken steeds meer een wetenschap geworden. De Beemster landbouwpionier Wouter Sluis gaf daar aan het eind van de negentiende eeuw de aanzet voor.

>

Land van vee

Het boerenbedrijf in de nieuwe droogmakerij de Beemster was een groot succes. Dit kwam door de sterk toenemende vraag naar landbouwproducten in de eerste helft van de zeventiende eeuw. Door de snelle groei van de steden, met name van Amsterdam, en de succesvolle internationale handel liep de export van zuivelproducten en vlees voortvarend. De kaas uit de Beemster werd naar heel Europa verscheept. De VOC was de grootste afnemer van gepekeld vlees.

>

De Inrichting van de Beemster: Hollands polderparadijs

De bestuurders van de Beemster dachten heel zorgvuldig na over de ruimtelijke ordening van de droogmaking. In samenspraak met enkele landmeters ontwierpen zij een 'masterplan'. Weinig werd aan het toeval overgelaten.

>

De Waddenzee

De Waddenzee: een woest en veranderlijk getijdengebied langs de Noordzeekusten van Nederland, Duitsland en Denemarken. Het Nederlandse deel van het Wad, 2500 kilometer beschermd gebied, begint bij het Marsdiep (Den Helder) en eindigt bij de Dollard in Groningen. Geen dag is hetzelfde, het wad is al eeuwenlang constant in beweging. Zo'n groot getijdengebied in een gematigd klimaat en met een enorme variatie aan planten en dieren, vind je nergens anders in de wereld.

>

De Stelling van Amsterdam: UNESCO werelderfgoed

De Stelling van Amsterdam is een historisch monument voor Nederland en staat sinds 1996 op de lijst van UNESCO Werelderfgoed. De 135 km lange kringlinie was destijds het neusje van de zalm op het gebied van militair-waterstaatkundige techniek in Europa. Andere steden, zoals Antwerpen en Parijs kenden ook kringstellingen, maar in geen enkel ander land werden steden beschermd door waterlinies.

>

Grachtengordel Amsterdam: UNESCO werelderfgoed

"Ik weet zeker dat wie dit niet gezien heeft, niet zou kunnen geloven van welk een pracht en schoonheid zowel de architectuur van huizen en bruggen is als de aanleg van de grachten", aldus Willem Lodewijk van Nassau, Stadhouder van Friesland, na een boottochtje door de grachten in 1617.

>

Droogmakerij de Beemster

"Men danst, men banketteert in 's Koopmans rijke buurt. Hier lacht de goude tijt, in lieve lustprieelen" [Joost van den Vondel, Lofdicht op de Beemster voor Charles Looten ] In de zomer van 1669 maakte Cosimo de Medici, de Groothertog van Toscane, een zomers ritje door de Beemster. Uit zijn reisverslag weten we dat Cosimo de droogmakerij het mooiste en heerlijkste vond van wat hij in Holland gezien had. Niet alleen de groothertog was onder de indruk van dit door mensen gemaakte landschap. De groep rijke kooplieden die achter de droogmaking van het Beemstermeer zat, beschouwde het symmetrische landschap als het ideale decor voor hun zeventiende-eeuwse buitenplaatsen. Zij gebruikten de Beemster als hun zomers lusthof, om in de warme maanden te ontsnappen aan de stinkende stad.

>

Herengracht 500

Herengracht 500 werd in 1667 in de Strakke Stijl gebouwd voor de regent Joan Reynst, heer van Drakenstein en de Vuursche. Rond het midden van de 18de eeuw volgde een verbouwing in opdracht van Gerrit Hooft die in de periode 1752–1767 zeven maal burgemeester was.

>

Herengracht 572

Herengracht 572 werd oorspronkelijk gebouwd in 1666, oorspronkelijke bebouwing in de Vierde Uitleg van 1663. Het had toen een halsgevel met klauwstukken met honden. De sobere gevel verklapt niet wat er binnen allemaal te zien is.

>

Herengracht 114, De Zon/De Wildeman

Dit vrij smalle Amsterdamse grachtenhuis is slechts twee raamassen breed, maar de tuin loopt achter het tuinloze buurpand op nummer 112 door. De 17de-eeuwse bouwheer was Jan Gerritsz Verlorenarbeyt. In de 18de eeuw werd het 17de-eeuwse grachtenhuis ingrijpend verbouwd en verhoogd, in opdracht van de toenmalige eigenaar en bewoner Floris Kroll.

>

Herengracht 619

De bouwheer van Herengracht 619 was Jan Six, de burgemeester en beschermheer van verschillende kunstenaars, onder wie Rembrandt en Joost van den Vondel. Het huis werd ontwerpen door Adriaan Dortsman.

>

Herengracht 150

Oorspronkelijk vormden 150 en 152 samen met Herengracht 154 een trapgevel-drieling uit 1617, de oorspronkelijke bebouwing op deze plaats na de stadsuitleg van 1613. Herengracht 152 is nog het meest intact: de voorgevel doet ondanks de latere verbouwingen nog steeds denken aan de renaissance-trapgevel uit 1617. De gevelsteen met de stralende zon laat de huisnaam zien: 'De Son'.

>

Herengracht 361, De Sonnenberg

Herengracht 361 en 363 zijn twee 17de-eeuwse huisjes. Dit is al te zien aan de geringe hoogte van de panden en aan de houten onderpuien met puibalk. Het huis van Jan Gerritsz Sonnenbergh heeft boven de puibalk de gevelsteen Sonnenberg met een zon boven een berg.

>

Herengracht 402

In 1665 werden vijf woonhuizen naast elkaar gebouwd met dezelfde halsgevels in de stijl van het Hollands classicisme, van links naar rechts de nummers 408, 406, 404, 402 en 400. Het ontwerp wordt toegeschreven aan Justus Vingboons, de broer van de bekendere Philips Vingboons.

>

Herengracht 481

In dit huis woonde ooit de omstreden Mr. Gillis van den Bempden (1697–1748), burgemeester in 1738, 1741 en 1747. Het plafond verwijst misschien nog altijd naar de politiek!

>

Prinsengracht 562

Prinsengracht 562 is herbouwd door 'de monumentenredder van de jaren zestig en zeventig', Geurt Brinkgreve. Ondanks zijn lovende bijnaam was niet iedereen het eens met de restauratie.

>

Herengracht 446

Dit dubbelhuis is met zijn 16,25 m breedte één van de breedste dubbele huizen aan de Amsterdamse grachten. Het is het enige dubbele huis met een breedte van zeven raamassen. Het werd in 1669/72 gebouwd in opdracht van Andries de Graeff (1611–1678) die zeven maal burgemeester van Amsterdam is geweest.

>