De smaak van Noord-Holland

De Asjkenazische keuken

De hedendaagse joodse keuken in Nederland is sterker verbonden met de Asjkenazische dan met de Sefardische keuken. Joden die uit Centraal- en Oost Europa naar de Republiek kwamen, namen naast hun religieuze tradities ook verschillende culinaire gebruiken met zich mee. De term ‘Asjkenazisch’ (afgeleid van het Hebreeuwse Asjkenaz – Duitsland) wordt gebruikt voor alle joden die afkomstig zijn uit het gebied dat zich uitstrekt van het noorden van Frankrijk tot en met Oost-Europa. De spreektaal van de Asjkenazische joden was het Jiddisj, een Germaanse taal met Hebreeuwse en Slavische woorden, geschreven in Hebreeuwse lettertekens.

In 1670 bouwden de Asjkenaziche Joden een synagoge op de Deventer Houtmarkt, het huidige Jonas Daniël Meijerplein. Deze 'Grote Synagoge' maakt vanaf 1987 onderdeel uit van het Joods Historisch Museum. 

Duivekater recept

Via Nancy Wiltink hebben we dit heerlijke recept voor Duivekater gekregen

Het geheim van de duivekater

Toen ik een klein meisje was, woonden wij ver van Amsterdam. Elk jaar kwam er in de week voor kerstmis een grote langwerpige doos over de post. Daar zat de duivekater in, die werd opgestuurd door een bakker ergens, ik wist niet waar. In een dunne doorzichtige zak met een verhaaltje erop. Ik wist toen ook niet, waarom wij duivekater aten en niemand anders bij ons in de buurt. Het was gewoon zo: met kerstmis kwam de doos. Een glanzend bruin brood, dat eruit zag alsof hij voor een etalage was gemaakt. Daar sneed je dunne boterhammetjes van, roomboter erop, hmmm.

Eetcultuur bij de Jonkheren Van Loon

Museum Van Loon is het woonhuis van de Amsterdamse regentenfamilie Van Loon. In 1884 werd het huis Keizersgracht 672 gekocht als huwelijks geschenk door het echtpaar Van Loon – Borski voor hun zoon Willem van Loon en zijn kersverse echtgenote Thora Egidius.  Mede als herinnering aan zijn grootouders besloot Jonkheer Maurits van Loon in 1973 om het huis en de collectie onder te brengen in een stichting en open te stellen voor het publiek. 

De Zaanstreek, provisiekast van Nederland

De Zaanstreek werd in de 20e eeuw ook wel de provisiekast van Nederland genoemd. Talrijke grote ondernemingen produceerden juist hier vooral veel levensmiddelen.

De warme hap bij de Koninklijke Marine

In de jaren vijftig van de vorige eeuw, toen er nog weinig ontspanningsmogelijkheden waren aan boord van schepen of instellingen van de Koninklijke Marine, was de warme hap een hoogtepunt in het sobere marine leven. Naar het eten werd met verlangen uitgekeken. De maaltijd was niet gevarieerd en hij was eenvoudig van samenstelling. De rantsoenen die verstrekt werden waren onvoldoende om de maag van een Hollandse jongen te vullen. Het systeem van tafelgelden was nodig om de maaltijden te verfraaien en aan te vullen. Ondanks het toch nog krappe budget werden door botteliers, koks en hofmeesters hoogstandjes verricht om tot een smakelijke maaltijd te komen.

Brouwerij t IJ: bier in een oud badhuis

Brouwerij ’t IJ, gelegen onder de wieken van Molen de Gooyer is een proeflokaal waar Amsterdammers, maar tegenwoordig ook veel toeristen, graag een biertje komen drinken. In wat vroeger een badhuis was wordt nu al het bier zelf gebrouwen. Bezoekers kunnen proeven van bier met namen als Columbus, Zatte en Struis, allen met het bekende struisvogellogo.

Bakkerij Kruijmer

In de wijde omgeving zijn ze bekend, de 'Huizermannetjes'. Deze speculaaskoeken werden in diverse maten verkocht, twintig, zestien, twaalf en acht in een pond. Vroeger kregen de Huizer kinderen de avond voor kerst een 'vurrël' (vier koeken in een pond) die op kerstmorgen als ontbijt werd gegeten.

Wereldplek in Amsterdam: Hongaars restaurant Paprika

Vooral na 1960 kreeg Amsterdam er talloze buitenlandse restaurants bij. Soms begonnen door mensen die als toerist verzot waren geraakt op een exotische eetcultuur. Soms ook door ‘gastarbeiders’. En af en toe speelde de politiek mee, zoals in het geval van restaurant Paprika.   Twee van de vele Hongaren die na de bloedig neergeslagen revolte tegen de communistische dictatuur naar Nederland vluchtten, waren Sandor en Judit von Hollay-Brody. Sandor was in Boedapest elektrotechnicus geweest; in Amsterdam kreeg hij aanvankelijk een bescheiden baantje bij de Universiteitsbibliotheek.

Zakje chips uit Broek op Langedijk

Op 3 mei 1958 werd in Broek op Langedijk gestart met de productie van wat toen nog heette potato-crisps. De verwerking van aardappelen tot chips in Broek op Langedijk was een initiatief van de Langedijker aardappeltelers die een extra afzetmogelijkheid zochten voor hun product. Uiteindelijk groeide de fabriek uit tot de belangrijkste productieplaats van het landelijke A-merk 'Smiths' en later 'Lay's' in de Benelux.

Limburgse militairen brachten patat naar Alkmaar

Vóór de Tweede Wereldoorlog was patates frites nog een onbekend verschijnsel in noordelijke streken. De patatkraam was aanvankelijk een kermisattractie die zich vanuit het zuiden geleidelijk over Nederland verspreidde. Alkmaar kwam tijdens de mobilisatie reeds in aanraking met het fenomeen patat.

De eerste Chinees in Alkmaar

Op 4 maart 1953 opende het Chinese restaurant ‘Het Oosten’ zijn deuren voor het publiek. Eerdere pogingen om belangstelling te wekken voor de Chinese keuken waren tot dan toe mislukt. Met de komst van het restaurant op de hoek van de Gedempte Nieuwesloot en de Van den Boschstraat begon in Alkmaar de definitieve kennismaking met de Aziatische keuken en het goedkoop en exotisch uit eten gaan.