Over onh

De smaak van Noord-Holland

Noord-Holland staat bekend om haar verschillende soort etenswaren. Iedereen kent de Zaanstreek, het grote industriegebied waar vanuit Nederland wordt bevoorraad met koekjes, chocolade en macaroni. Buitenlandse toeristen bezoeken de kaasmarkten in Alkmaar en Edam om te zien waar de beroemde kaas vandaan komt. Een bezoekje aan Volendam kan ook niet uitblijven, waar een haring uit het vuistje doet denken aan de lang vervlogen Zuiderzeetijd.

Maar de provincie brengt nog meer ‘brood’ op de plank. Wist je dat Broek op Langedijk de bakermat is van een bekend chipsmerk? En dat de uitvinder van de smeerkaas rond 1900 in de Beemster woonde? En dat Amsterdam een wereldpositie bekleed als het gaat om de import van cacao? Leer meer over de geschiedenis van de provincie aan de hand van onze verhalen, die je zullen laten watertanden.

Verhalen

Lassie tovert nog steeds met rijst

De Lassiefabriek is 123 jaar oud. In 1893 gingen de eerste palen de grond in voor wat aanvankelijk de eerste stoomgortpellerij van de Zaanstreek was.  Al vrij snel werd er ook rijst gepeld en naast Lassie verrezen er meer rijstpellerijen aan de Zaan, zoals Batavia, Hollandia en Saigon. In die tijd werd de prijs van rijst op de wereldmarkt in de Zaanstreek bepaald, vertelt Robert Kop, productieleider bij Lassie. De pellerijen vestigden zich aan de Zaan, omdat ze op die manier goed door schepen bevoorraad konden worden.

>

Cacao uit Amsterdam en omstreken

Amsterdam en omstreken heeft van oudsher een prominente positie in de cacao-industrie. De cacaohaven van Amsterdam is veruit de grootste ter wereld. Jaarlijks komt ongeveer een vijfde van de mondiale oogst, ruim 600.000 ton cacaobonen, via Amsterdam Europa binnen. Deze bonen worden vervolgens verwerkt door de vele ondernemingen van voedingsmiddelengiganten die in Wormer en Zaandam zijn te vinden. Bekende namen als Van Houten, Verkade en De Zaan vinden hun oorsprong in deze regio.

>

Gerard Adriaan Heineken (1841-1893), de man achter het wereldmerk

Op 15 februari 1864 tekende Gerard Heineken voor de overname van stoombrouwerij de Hooiberg in Amsterdam en plantte daarmee het eerste zaadje voor het grootse biermerk Heineken. De oprichter van Heineken en Co was een vooruitstrevend zakenman die met zijn bedrijf grote veranderingen doormaakte. Lange tijd leek zijn bestaan te zijn vergeten, maar de biografie Gerard Heineken. De man, de stad en het bier, geschreven door Annejet van der Zijl in 2014, bracht hier verandering in.

>

Het verwerken van kool naar zuurkool

In 1878 begon de Fa. Grelinger, Jansen en Co. met de verwerking van witte kool tot zuurkool in Noord-Scharwoude. Enkele jaren later nam de heer Cornelis Brinkman, de latere burgemeester van Noord-Scharwoude, de fabriek over en in 1894 was de heer Peter Verburg de nieuwe eigenaar. Onder zijn energieke leiding werd het bedrijf behoorlijk uitgebreid. Wie was deze Peter Verburg?

>

Hofleverancier Schermer Wijnkoper & Distillateur

Schermer Wijnkoper en Distillateur is één van de laatste/oudste onafhankelijke distilleerderijen van Nederland. Met eeuwenoude, traditionele recepturen wordt in de distilleerderij op authentieke wijze geproduceerd, uiteraard naar moderne maatstaven. Schermer produceert Jenevers (de Ferme Jonge is al 2 keer gekozen is tot 'Lekkerste  Jonge  Jenever van Nederland'!), Bitters, Likeuren, Boeren Jongens, Advocaat, Bisschopwijn en ander Hollands gedistilleerd onder eigen naam. Maar er wordt ook geïmporteerd uit vele landen over de hele wereld.

>

Hofleverancier: Bakkerij Putter

“Hofleverancier”, een predicaat om trots op te zijn. Een flink aantal Noord-Hollandse bedrijven heeft dit predicaat. Het getuigt onder meer van een rijke bestaansgeschiedenis, kwaliteit en een goede reputatie in de regio. Aan het woord Bakkerij Putter.

>

De Dikhoeve: ambachtelijke schapenkaas uit Ransdorp

De weilanden achter de kerk van Ransdorp zijn het domein van de melkschapen van de biologische boerderij de Dikhoeve. Als een van de weinige 'boeren'kaasmakerijen maakt de familie Kuiper op kleinschalige ambachtelijke wijze haar eigen zuivelproducten. In 1996 begon Willem Kuiper met het houden van melkschapen. Eerst vanuit een monumentaal boerderijtje middenin het dorp, maar al gauw groeide het bedrijf uit zijn voegen. In 1999 ging men op de huidige locatie van start met 300 melkschapen. Inmiddels grazen rondom Ransdorp zo’n 600 schapen op 37 hectare weiland en 13 hectare natuurland. 

>

Kaas uit Oosthuizen

Aan het Westeinde in Oosthuizen, vlakbij de Grote Kerk, staat een oud kaaspakhuis. De achterkant van het perceel grenst aan de Beemsterringvaart. Uit de Beemster kwam in de loop van de zeventiende eeuw een overvloed aan agrarische producten. Het dorp Oosthuizen profiteerde hiervan, onder meer door zich te gaan richten op de kaasverwerking. De kaas uit Oosthuizen, van het type Edammer kaas, werd een geliefd product in binnen- en buitenland.

>

Lekkers van de bakker

Meer dan honderd jaar was bakkerij Theeboom een begrip in joods Amsterdam. Het familiebedrijf had onder meer vestigingen in het centrum en de Rivierenbuurt, bijvoorbeeld in de Maasstraat, op de hoek met de Churchillaan. In 2008 hield het bedrijf op te bestaan, er is nu nog maar één koosjere bakker in Amsterdam. Naast challe, het bekende vlechtbrood dat nodig is bij de kidoesj (zegening bij begin van de sjabbat, uitgesproken over een glas wijn) op vrijdagavond, maakt een joodse bakker ook altijd zoete lekkernijen. Sommigen daarvan zijn zo ingeburgerd in de Nederlandse eetcultuur dat men bijna zou vergeten dat ze een joodse oorsprong hebben.

>

Broodjes ossenworst en halfom in de Rivierenbuurt

Een van de bekendste joodse winkels in de stad in ongetwijfeld Sandwichshop Sal Meijer in de Scheldestraat, midden in de Rivierenbuurt. Iets verderop in de Waalstraat zit slagerij Marcus, de enige koosjere slagerij van Nederland.

>

‘Zuur is hier een ding van gewicht’

Van oudsher waren er veel joodse venters en straathandelaren. Voordat er volledige beroepsvrijheid was, was dat een van de beroepen waarmee joden in hun onderhoud konden voorzien, en ook na het ontstaan van een joodse middenklasse eind 19e eeuw bleef de augurkiesman een vertrouwd beeld in de oude Jodenbuurt. Venters huurden een kar van een karrenbaas en kochten in de vroege ochtend een lading fruit die ze in de loop van de dag aan de man trachtten te brengen. Niet alleen fruit, ook aardappelen, melk, mierikswortel, kastanjes, kool, uien, wortelen en allerhande gepekelde waren werden op straat en van deur tot deur verkocht.

>

Pesach

Een prent uit 1725 laat zien hoe de viering van Pesach op sederavond bij de Portugees-Joodse familie Alvaro Nunes da Costa er aan toeging. De familie woonde op de Nieuwe Herengracht 9, niet ver van de synagoges bij het Waterlooplein. De viering van Pesach (Pasen) herinnert aan de uittocht uit Egypte. In de Tora wordt in het boek Exodus verteld dat Mozes de opdracht van God kreeg om de joden uit Egypte te leiden. De Farao wilde de joden, die als slaven leefden, niet laten gaan. Pas nadat er tien plagen over Egypte gekomen waren, liet hij de joden vrij. Het is een opdracht om het verhaal van de uittocht uit Egypte van generatie op generatie over te leveren.

>