Een dissel van walvisbot: gereedschap uit de prehistorie

Een bobbelkam, een hamerbijl, een stamper, zomaar wat voorbeelden van gereedschap dat de bewoners in de prehistorie gebruikten. Meestal waren deze werktuigen gemaakt van steen en hout, of van botmateriaal zoals een schouderblad van een rund of een stuk gewei van een hert. Maar een dissel gemaakt van walvisbot, dat is wel heel bijzonder en deze is nu te zien bij Archeologisch museum Baduhenna.

2 min

Een dissel van walvisbot

Archeologisch onderzoek in de wijk Zuiderloo heeft allerlei dierlijk botmateriaal opgeleverd, meestal van een rund, een schaap, een geit of gevogelte. Veel botmateriaal lijkt gebruikt voor consumptie maar we zien ook dat er werktuigen van gemaakt werden. Zo is een geweibijl gevonden voor het bewerken van hout, een bobbelkam van been en een schouderblad van een rund dat gebruikt is als schep.

Bij het verdiepen van een grote waterkuil bij een van de laatste opgravingen werd een bijzonder voorwerp aangetroffen. Het is 33 cm lang en bestaat uit een bewerkt bot dat aan beide uiteinden spits toeloopt en een gat heeft met daarin een steel van eikenhout. De steel is in het bot gefixeerd door een wig van wilgenhout. Het is uiteindelijk in een waterkuil terecht gekomen die nog in gebruik was. Het bot lag op zijn kop in de kuil en werd opgemerkt doordat het uiteinde van de eikenhouten steel omhoog stak.

Het is een dissel een werktuig gemaakt van bot van een noordkaper, een walvissoort. De dissel is uitgebreid onderzocht en dateert uit de bronstijd. Gebruikssporen laten zien dat het intensief is bewerkt en gebruikt. Er is moeite gedaan om het voorwerp in vorm te krijgen en af te werken. Het langdurig gebruik heeft zijn sporen op zowel het benen deel als de houten steel nagelaten. Het werktuig is niet gebruikt om mee te hakken maar waarschijnlijk voor het bewerken van plantaardig materiaal, zoals vezels.

Opgraving dissel bij Zuiderloo. Foto: Archeologisch museum Baduhenna.

Een nieuwe aanwinst voor Baduhenna

De dissel is opgegraven door Archol archeologen en geconserveerd door Vesta Conserveringsatelier. Dankzij hun medewerking is door Tijdlab een replica gemaakt die door Vesta is geschonken aan Archeologisch museum Baduhenna Heiloo. De dissel is nu te bewonderen in het museum.

Locatie: Archeologisch museum Baduhenna Heiloo, Landgoed Willibrordus, Kennemerstraatweg 464 Heiloo. Openingstijden woensdag van 10.00-12.00 uur en zaterdag van 14.00-17.00 uur. Toegang gratis, donatie is welkom.