2 min

Het Marineterrein verandert de komende jaren ingrijpend. Erfgoedvereniging Heemschut Amsterdam, al langer betrokken bij de herontwikkeling van het gebied, deed in 2021 en 2022 twee monumentenaanvragen. Eerder werd de historische muur langs de Kattenburgstraat aangewezen als gemeentelijk monument. Daar komen nu vier nieuwe monumenten bij.

Officiersgebouw . Foto: Rutger Noorlander.

Atoomschuilplaats

Voor één locatie is de monumentenaanvraag nog in behandeling: de atoomschuilplaats onder gebouw 029. Deze bunker uit de Koude Oorlog ligt midden op het Marineterrein en bood plaats aan 350 militairen.

Het stadsbestuur beslist later dit jaar of deze bijzondere manschappenschuilplaats eveneens monument wordt; de gemeente wil eerst nagaan of de schuilplaats kan worden opgenomen in de herontwikkelingsplannen van het Marineterrein.

De schuilplaats is volgens Heemschut Amsterdam zeer bijzonder, nog zeer goed herkenbaar en goed intact. De erfgoedvereniging heeft daarom alvast input gegeven voor het bouwen bovenop de schuilplaats, zodat deze behouden kan blijven. “De schuilplaats weerspiegelt de Koude Oorlog-historie van het Marineterrein en zou een zeer mooi object zijn in de herontwikkeling ervan”.

Luifel tussen Commandantswoning en Commandementsgebouw. Foto: Rutger Noorlander.

Marineterrein

Het Marineterrein ligt op het stadseiland Kattenburg. Daar is veel erfgoed te vinden uit verschillenden perioden. Het terrein werd vanaf 1655 in gebruik genomen door de Admiraliteit van Amsterdam (later Koninklijke Marine) als scheepswerf. Veel oorlogsschepen zijn er gebouwd.

Door de spoorbrug naar Amsterdam Centraal werden de werven op het Marineterrein echter steeds slechter bereikbaar voor de almaar grotere oorlogsschepen. Reden waarom de scheepsbouwactiviteiten van de marine werden verplaatst naar Den Helder.

Commandantswoning met daaronder de Verbindingsbunker. Foto: Rutger Noorlander.

‘Intrigerende stedelijke plek’

Door de aanleg van de IJtunnel is het Marineterrein opnieuw ingericht en zijn in de jaren zestig veel oude gebouwen gesloopt en vervangen door nieuwe.

Het terrein is nu volgens Heemschut ‘een intrigerende stedelijke plek met veel zichtbare geschiedenis, waaronder het Scheepvaartmuseum, het rijksmonumentale Voorwerf waar Vincent van Gogh een tijdje heeft gewoond en gebouwen en bunkers uit de Koude Oorlog’. “Allemaal op loopafstand van Amsterdam Centraal”.

Bron: Monumentaal

Publicatiedatum: 30/07/2025