3 min

De Coen Brothers hebben stuk voor stuk briljante films gemaakt, propvol met taalvondsten, filmliefde en ontsporende handelingen. Met groot gemak laten ze trivia en grootse gebaren samenvallen. Veel van hun onvergetelijke personages verliezen zich in absurde situaties die komisch onderkoeld worden uitgespeeld. Hun odes aan de film noir zitten vol visuele flair, list en bedrog. Ook in hun excentrieke satires spat de lol ervan af.

De Coens zijn zo uitgegroeid tot de bekendste excentriekelingen van Hollywood. Ze mixen genres op verrassende en soms shockerende wijze en – meest opvallend – ze vervagen de grenzen tussen komedie en geweld. Van film noir in Blood Simple tot cartooneske komedie in Raising Arizona, gangsterfilm in Miller’s Crossing, Hollywood-satire en horror in Barton Fink, jaren 40-komedie in The Hudsucker Proxy en thriller in Fargo, vaak (negen films!) met vaste actrice Frances McDormand. Ze parodiëren genres, geven er commentaar op, omarmen, ondermijnen en vernieuwen ze.

Ongrijpbaar

De broers nemen zichzelf daarbij nooit al te serieus. Ze geven aan geen enkele filmtheorie aan te houden en geen boodschap uit te dragen met hun werk. Die ongrijpbaarheid en ondoorzichtigheid cultiveren ze ook zelf in interviews, waarbij ze de interviewer weinig helpen in duidingen en verklaringen. Gevraagd naar de Fargo-openingstekst ‘A True Story, told exactly as it occured’, antwoordden ze: “We wilden graag zo’n ‘waargebeurd verhaal’-film maken, maar we kenden geen enkel interessant, waargebeurd verhaal, dus hebben we er maar eentje verzonnen.”

Toch is er een aantal overeenkomsten te vinden in hun scenario’s: onbaatzuchtigheid is de beste bescherming tegen ongeluk, de mens versus het onverschillige universum, Joodse identiteit en hun liefde voor het oude Hollywood (film noir en screwball), waarbij banaliteit en grootse gebeurtenissen hand in hand gaan.

Filmprogramma

Eye vertoont alle 18 speelfilms van beide broers, hun korte films en de drie films die ze solo maakten: Jerry Lee Lewis: Trouble in Mind (niet eerder in Nederland uitgebracht), The Tragedy of Macbeth en de meest recente Drive-Away Dolls. Het programma opent op 11 juli met de 4K-restauratie van hun debuut Blood Simple, vanaf 18 juli landelijk uitgebracht door Dutch FilmWorks.

Daarnaast zijn een aantal van hun eigen lievelingsfilms te zien, plus de films die ze monteerden en/of schreven, en enkele curiositeiten, zoals Kumiko, the Treasure Hunter over de jacht op de fictieve schat uit Fargo. Door die films samen op één dag te vertonen, kunnen de kijkers zelf dwarsverbanden leggen. Ook worden diverse introducties gegeven, onder andere door regisseur Martin Koolhoven bij Miller’s Crossing, filmjournalist Basje Boer bij A Serious Man en scenarist Luuk van Bemmelen bij The Man Who Wasn’t There.

The Big Lebowski, Joel & Ethan Coen, 1998. Via Eye Filmmuseum.

Films van Joel en Ethan Coen

Blood Simple (1984, 99’)
Raising Arizona (1987, 94’)
Miller’s Crossing (1990, 115’)
Barton Fink (1991, 116’)
The Hudsucker Proxy (1994, 111′)
Fargo (1996, 98′)
The Big Lebowski (1998, 117’)
O Brother, Where Art Thou? (2000, 107’)
The Man Who Wasn’t There (2001, 116’)
Intolerable Cruelty (2003, 100’)
The Ladykillers (2004, 104’)
No Country for Old Men (2007, 122’)
Burn After Reading (2008, 96’)
A Serious Man (2009, 106’)
True Grit (2010, 110’)
Inside Llewyn Davis (2013, 104’)
Hail, Caesar! (2016, 106’)
The Ballad of Buster Scruggs (2018, 133′)
The Tragedy of Macbeth (2019, Joel Coen, 105′)
Jerry Lee Lewis: Trouble in Mind (2022, Ethan Coen, 73’, Nederlandse première)
Drive-Away Dolls (2024, Ethan Coen, 84’)

Praktische informatie

The Coen Brothers Complete, 11 juli – 11 september 2024, Eye Filmmuseum, IJpromenade 1, Amsterdam. Blood Simple wordt vanaf 18 juli landelijk uitgebracht door Dutch FilmWorks.

Bron: Eye Filmmuseum