2 min

Het pand Kromme Waal 13 ligt op een plek waar al voor 1610 bebouwing was. Het werd in 1647 vernieuwd en kreeg daarbij ‘de Granaedtappel’ in de gevel, naar zijn eigenaar Jan Granaet.  Pas in 1815 wordt de steen niet meer genoemd in de koopakte en is hij dus hoogstwaarschijnlijk verwijderd. In 1723 kreeg het pand zijn prachtig gedecoreerde pui.

Aan de Waalburgwal, de huidige Kromme Waal, lagen in de zogenaamde beschutte ‘winterhaven’ ooit schepen voor reparatie. Vanaf 1593 ging het gebied officieel bij de stad horen en daarna ontwikkelde het zich snel. De meeste oorspronkelijke huizen werden gebouwd tussen 1605 en 1625. De Walen, inhammen in het IJ, boden van oudsher ’s winters een veilige ligplaats aan zeeschepen. Toen de Oude Waal dichtslibde en daardoor niet meer geschikt was, werd deze niet uitgediept maar werd er juist voor gekozen om een nieuw wooneiland voor de gegoede burgerij aan te plempen. Vanaf de kade van de Kromme Waal maakte het uitzicht op de winterhaven in 1646 plaats voor het nieuwe Waalseiland met de grote koopmanshuizen. Wel bleef de Waalseilandsgracht behouden voor de doorvaart.

De winterhaven aan de Kromme Waal. Foto: Jacob Olie. Collectie Stadsarchief Amsterdam.

Huis van doktoren

In 1951 vestigde dokter Lakmaker zich in het huis, die hier in elk geval tot 1974 een praktijk had, maar al eerder – tussen 1892 en 1895 – beoefende geneesheer Tadema Wielandt hier de ‘dosimetrische’ geneeswijze uit. Tadema Wielandt was oud-gouvernementsdokter op Java.

Daarnaast is het pand afwisselend bewoond door onder meer een schoenmaker, predikant, Oost-Indisch schipper, kleermaker, schuitenvoerder, een ‘pachter van ’s stads sluizen’ en er is een droogkamer voor sigaren gevestigd geweest.

Eigenaar sinds 1898 was dhr. Luttge die het op een veiling had gekocht. Het pand blijft jaren in de familie tot het in 1957 in handen komt van het dan pas opgerichte Stadsherstel. Tijdens de restauratie enkele jaren later is het pand met de fraaie puilijst – met daarin het jaartal 1723 – weer in oude luister hersteld. De entree van de bovenwoningen is bij deze restauratie verplaatst waarmee op de begane grond een betere indeling is verkregen.

Het pand is tot 2005 als huisartsenpraktijk in gebruik geweest.

Kromme Waal 13, Amsterdam. Foto: Stadsherstel Amsterdam.

Open huis

De recente restauratie van het huis is net gereed en op dit moment is huisartsenpraktijk Kalkmarkt aan het inhuizen. Op dinsdag 18 maart is het pand tussen 13 en 15 uur gratis te bezoeken. Zie voor meer informatie: Kromme Waal 13 – Stadsherstel Amsterdam.

Bron: Stadsherstel Amsterdam